(TDG) - Ngày 11/5/2018, Viện Đông Phương học (VĐPH) thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Nga (VHLKH Nga) đã tổ chức hội nghị bàn tròn “Tình hình trên Biển Đông”.

Hội nghị có sự tham gia của nhiều học giả Nga nổi tiếng chuyên nghiên cứu lĩnh vực này. Chúng tôi xin tổng hợp, dịch các bản tóm tắt những ý kiến phát biểu tại hội nghị được đăng trên các báo Nga.Các bài viết đăng trên “Bình luận quân sự độc lập”, “Luận chứng và sự kiện” (Nga) và trang mạng của VĐPH các ngày 11 và 12/5/2018 cùng một số báo khác. Các ảnh trong bài là của các tác giả.

II. Bài tóm lược hội nghị của hai học giả Nga tham gia hội nghị:

1/ Dmitri Valentinovich Mosjakov- Giám đốc Trung tâm nghiên cứu Đông Nam Á, Úc và Châu Đại Dương VĐPH VHLKH Nga và 2/ Evghenhi Aeksandrovich Kanaev- Tiến sỹ Lịch sử, Giáo sư Bộ môn quan hệ quốc tế Khoa kinh tế và chính trị thế giới Viện nghiên cứu quốc gia Trường kinh tế cao cấp LB Nga. Bài đăng trên “Bình luận quân sự độc lập” (Nga) ngày 11/5/2018.

Ảnh Sergey Mihailicenko/Anadolu Agency/Getty Images

Hiện nay, Biển Đông là một trong những khu vực dễ bùng phát xung đột nhất trên hành tinh, - đấy là quan điểm của các học giả tham dự hội nghị bàn tròn ngày 11/5/2018 tại VĐPH VHLKH Nga.Nhiều học giả khi phát biểu đã nói sâu về nguy cơ gia tăng mâu thuẫn giữa Trung Quốc với Mỹ và giữa Trung Quốc và các nước ASEAN, - những mối nguy hiểm này có thể làm mất ổn định không chỉ trong khu vực, mà còn cả trên phạm vi toàn thế giới.

Bởi vì Trung Quốc đã không còn che giấu ý đồ đẩy tuyến ranh giới trên biển ngày càng xa hơn và đang cố gắng tích lũy, tạo mọi điều kiện để bố trí (triển khai) ngày càng xa hơn (biên giới Trung Quốc ) những phương tiện cảnh báo sớm các đợt tấn công, các hệ thống phòng không và phòng chống tên lửa.Để đáp trả (những động thái này của Trung Quốc), Mỹ kiên quyết không công nhận những khu vực mà Bắc Kinh tuyên bố cấm tiếp cận trên Biển Đông một cách bất hợp pháp và liên tục khiêu khích Trung Quốc bằng cách điều đến khu vực này (Biển Đông) các tàu chiến của mình.

Theo quan điểm của rất nhiều nhà Đông Phương Học Nga thì trong một tình huống như vậy một phát súng cướp cò (nguyên văn- tình cờ) cũng có thể làm bùng nổ một cuộc chiến tranh lớn giữa hai siêu cường trên thế giới.Ngoài ra, một số học giả nhận định, Mỹ đang đối mặt với cuộc khủng hoảng lòng tin. Nhiều nước ASEAN không muốn có một Trung Quốc là kẻ thù của mình.Những nước này đã hạ nhiệt các cuộc tranh chấp với Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (CHNDTH) về chủ quyền đối với các hòn đảo và mặt nước trên Biển Đông và đã chấp nhận một loạt thỏa thuận, kể cả chấp nhận tham gia vào một dự án do Bắc Kinh khởi xướng- dự án “Một vành đai, một con đường”. Các cuộc đàm phán về Đối tác kinh tế toàn diện cũng đang gần đi đến hồi kết.

Hiện nay chỉ duy nhất có Việt Nam là chống lại chính sách thỏa hiệp với Trung Quốc (về chủ quyền biển đảo-ND). Nhưng Việt Nam cũng đang phải đối mặt với một số vấn đề phức tạp vì sức ép ngày càng tăng của Trung Quốc đối với các kế hoạch của Hà Nội khảo sát thăm dò dầu mỏ và khí đốt tại một số khu vực trên Biển Đông.

Không chỉ có thế, các bên (Việt Nam và Trung Quốc) không chỉ tranh cãi về chủ quyền đối với các đảo Trường Sa, mà còn cả với các đảo Hoàng Sa mà Bắc Kinh chiếm đóng (trái phép) của Miền Nam Việt Nam (Việt Nam Cộng hòa) từ năm 1974.

Một trong những vấn đề chủ yếu của hội nghị bàn tròn là phân tích những mâu thuẫn ngày càng trở nên gay gắt giữa Trung Quốc và Mỹ trong thời gian gần đây, trong đó có cả các mâu thuẫn Mỹ- Trung tại khu vực Đông Nam Á. Nguyên nhân của những mâu thuẫn Mỹ- Trung là khu vực này, đặc biệt là Biển Đông giữ một trong những vị trí trung tâm trong những dự án toàn cầu mà cả Mỹ và Trung Quốc đang thực hiện- (dự án-ND) thành lập khu vực Ấn Độ Dương- Thái Bình Dương (Mỹ-ND) và hiện thực hóa Sáng kiến “Một vành đai, một con đường” (Trung Quốc-ND).

Ngay chỉ việc dự án khu vực Ấn Độ Dương- Thái Bình Dương ra đời cũng đã cho thấy là (dự án) khu vực Châu Á- Thái Bình Dương truyền thống được hình thành trên cơ sở hợp tác giữa Mỹ và Cộng hòa nhân dân Trung Hoa (CHNDTH, trên thực tế đã không còn tồn tại. Vùng Biển Đông với vị trí địa lý nằm trong tâm điểm dự án Đại Tây Dương- Thái Bình Dương trong tương lai cũng sẽ làm nóng hơn các mâu thuẫn Mỹ- Trung trong tất cả những vấn đề có liên quan đến vùng biển này.Khi nói về dự án của Mỹ đối phó với dự án “Một vành đai , một con đường” của Trung Quốc, đặc biệt cần phải nhấn mạnh rằng hàng lang kinh tế Trung Quốc- Đông Dương và một nhánh của “Con đường tơ lụa trên biển” (của Trung Quốc) sẽ hướng đến Biển Đông.

Để bảo vệ các khoản đầu tư của mình vào các dự án toàn cầu nói trên, Trung Quốc chắc chắn sẽ tìm cách để gây dựng một bối cảnh quốc tế thuận lợi cho mình. Kịch bản dễ xảy ra nhất sẽ là (Trung Quốc đề xuất- ND) thành lập một hệ thống hướng tâm Trung Quốc mang tên “An ninh chung”.

Đã xuất hiện những dấu hiệu đầu tiên cho thấy sự hình thành của hệ thống này – ví dụ, Trung Quốc đã đề xuất với các nước ASEAN tiến hành các cuộc tập trận trên Biển Đông theo kinh nghiệm (các cuộc tập trận hải quân-ND) quốc tế. Triển vọng cạnh tranh của dự án Mỹ và dự án Trung Quốc có thể dẫn tới những chấn động lớn và buộc các nước trong khu vực đứng trước một đòi hỏi phải tăng cường tính hiệu quả của những cơ chế (hợp tác-ND) quốc tế để có thể làm dịu các mâu thuẫn hiện nay và những mâu thuẫn trong tương lai giữa Washington và Bắc Kinh. Vì vậy, các học giả tham gia diễn đàn bàn tròn đã đặc biệt chú ý đến chính sách của Nga.
Theo quan điểm của nhiều học giả thì chính sách này của Nga (đối với vấn đề Biển Đông), một mặt, cần phải kiên trì những nguyên tắc truyền thống – tức không sử dụng vũ lực, tuân thủ các chuẩn mực luật pháp quốc tế, nhưng đồng thời, chính sách của Nga cũng phải trở nên độc lập hơn, cứng rắn hơn trong việc bảo vệ các lợi ích quốc gia của mình .

Bởi vì đến cho đến năm 2014, Nga đã thực thi một chính sách như vậy (độc lập, cứng rắn bảo vệ các lợi ích của mình) và nó đã cho thấy làm như vậy là đúng đắn và chính chính sách đó đã cho phép Nga trở thành một sức mạnh chính trị rất có ảnh hưởng trong khu vực.Các học giả tham dự diễn đàn cũng chỉ ra rằng định hướng thân Trung Quộc một chiều hiện nay trong chính sách của Nga (tức từ năm 2014-ND) đã tạo ra những khó khăn rất đáng kể cho Nga trong việc thực thi một chính sách độc lập, và không những thế, đã làm xấu đi mối quan hệ với những bạn bè truyền thống của chúng ta- cụ thể, Việt Nam.

Thay vì thực thi chính sách đó (như hiện nay-ND), các học giả Nga để xuất phải tìm kiếm một sự cân bằng, thiết lập mối quan hệ cùng có lợi với tất cả những nước trong khu vực muốn thiết lập mối quan hệ thân thiện với chúng ta (Nga).

III. Tóm tắt một số ý kiến phát biểu của các học giả Nga

(Bài của báo “Luận chứng và sự kiện” và một số báo khác ngày 11/5/2018 với tiêu đề “ Vùng biển bất hòa. Nga phải làm gì trước cuộc xung đột trên Biển Đông? ). Sẽ có một số ý trùng lặp với bài trước, mong bạn đọc thông cảm.“Thoạt nhìn thì tình hình trên Biển Đông không liên quan đến chúng ta (Nga). Nhưng ngoài ván cờ địa chính trị lớn mà Matxcova kiểu gì cũng buộc phải tham gia, ở đó (trên Biển Đông), Nga cũng có những lợi ích của mình qua các công ty dầu và khí đốt khổng lồ của chúng ta (Nga).

Máy bay ném bom Trung Quốc trên các hòn đảo trên Biển Đông

Những gì đã xảy ra trong thời gian gần đây trên Biển Đông, những gì sẽ xảy ra trong tương lai tại khu vực này– đó là chủ đề được các chuyên gia nổi tiếng Nga thảo luận tại hội nghị bàn tròn do VĐPH VHLKH Nga tổ chức.

Theo ĐVO