Kinh Thi _Bội phong 2

柏舟 3

Bách chu 3

Thuyền bách 3

我心匪石，
不可轉也。
我心匪席，
不可卷也。
威儀棣棣，
不可選也。

Ngã tâm phỉ thạch,
Bất khả chuyển dã.
Ngã tâm phỉ tịch,
Bất khả quyển dã.
Uy nghi đệ đệ,
Bất khả tuyển dã.

Lòng ta chẳng phải đá xanh,
Cho nên chẳng thể đổi quanh chuyển dời.
Lòng ta chẳng phải chiếu ngồi,
Cho nên chẳng thể xếp rồi cuốn quanh.
Uy nghi thuần thục rành rành,
Nhưng không được chọn phải đành thế thôi.

» Hiện dịch nghĩa
Lòng em không như đá (đá vững nhưng có thể chuyển dời được).
Chớ lòng em không thể dời chuyển được.
Lòng em không thể như chiếc chiếu (chiếc chiếu thì bằng phẳng nhưng có thể cuốn lại được).
Chớ lòng em không thể cuốn lại được.
Uy nghi cử chỉ của em rất đầy đủ và thuần thục,
Mà em lại không được chọn dùng.
Chú giải của Chu Hy:
Chương này thuộc phú.

đệ đệ: dáng đầy đủ và thuần thục.
tuyển: lựa, lựa chọn.

Nói rằng đá cho thể chuyển dời, nhưng lòng em không thể chuyển dời được. Chiếu có thể cuốn lại, nhưng lòng em không thể cuốn lại được. Còn uy nghi (hình dung và cử chỉ) thì không có một điểm nào là không đẹp đẽ, tốt lành, mà em lại không được chọn dùng. Việc lấy hay bỏ thì lòng em đã tự xét lại ở em rồi, không có ý gì lỗi lầm cả.

柏舟 4

Bách chu 4

Thuyền bách 4

(Người dịch: Tạ Quang Phát)

憂心悄悄，
慍於群小。
覯閔既多，
受侮不少。
靜言思之，
寤辟有摽。

Ưu tâm thiểu thiểu,
Uần vụ quần tiểu.
Cấu mẫn ký đa,
Thụ vụ bất thiểu.
Tịnh ngôn tư chi,
Mỵ tịch hữu biền.

Mối buồn thấm thía não nùng.
Bọn hầu lũ thiếp đem lòng ghét ghen.
Hậu sầu chịu đã lắm phen,
Trải qua nào ít khinh hèn cợt trêu.
Lặng yên nằm nghĩ đủ điều,
Ngủ mà đấm ngực chín chiều ruột đau.

» Hiện dịch nghĩa
Lòng ưu sầu thiểu não,
Bị bọn hầu thiếp giận ghét.
Bị khổ hận vì bọn chúng đã nhiều,
Bị lờn nhục cõng không ít.
Lúc yên tĩnh trong ban đêm em nghĩ đến,
Và trong khi ngủ em lại đấm ngực vì quá hận lòng.
Chú giải của Chy Hy:
Chương này thuộc phú.

thiểu thiểu: dáng ưu sầu.
uẩn: giận.
quần tiểu: bọn thiếp, bọn hầu.
uẩn vu quần tiểu: bị bọn hầu thiếp giận ghét.
cấu: bị.
mẫn: điều khốn nạn.
biễu: dáng vỗ ngực.

柏舟 5

Bách chu 5

Thuyền bách 5

(Người dịch: Tạ Quang Phát)

日居月諸，
胡迭而微？
心之憂矣，
如匪浣衣。
靜言思之，
不能奮飛。

Nhật cư nguyệt chư,
Hồ điệt nhi vi.
Tâm chi ưu hĩ!
Như phỉ hoãn y,
Tịnh ngôn tư chi,
Bất năng phấn phi.

Thế là nhật nguyệt hai vừng,
Luân phiên mờ khuyết số phần đồng nhau.
Lòng ta uất ức sầu đau,
Áo dơ không giặt khác nào nữa đây ?
Lặng yên nằm nghĩ đắng cay,
Hận lòng chẳng thể thoát bay vẫy vùng.

» Hiện dịch nghĩa
Mặt trời mặt trăng,
Luân phiên nhau mờ khuyết.
Lòng ưu sầu,
Như mặc cái áo dơ không giặt.
Lúc thanh tịnh trong ban đêm tưởng nhớ lại,
Thì hận lòng không thể phấn chấn lên mà bay thoát đi nơi khác.
Chú giải của Chu Hy:
Chương này thuộc tỷ.

cư, chư: đều là tiếng ngữ từ, tiếng đưa xuôi theo câu nói.
điệt: lần lượt thay đổi.
vi: thiếu, khuyết.
phỉ noãn y: áo dơ không giặt.
phấn phi: chim tung cánh phấn khởi bay vút đi.

Nói rằng mặt trời lúc nào cũng phải sáng, còn mặt trăng thì có lúc khuyết mờ. Cũng như vợ chính phải được tôn trọng, còn các hầu thiếp phải thấp kém. Mà nay, các hầu thiếp, ngược lại, được hơn vợ chính. Ấy là mặt trời mặt trăng luân phiên nhau mờ khuyết. Quá ưu sầu đến phiền oán, mà tối tăm hôn loạn, như mặc cái áo dơ không giặt và hận lòng không thể phấn khởi mà bay lên đi.

< Lùi		Tiếp theo >